Ashwagandha oraz temat roślin adaptogennych w ostatnich latach stale zyskuje na popularności. Wynika to z faktu większego zainteresowania tradycyjnymi metodami leczenia, np. medycyną ajurwedyjską. Obecnie bowiem istnieje trend powracania do metod leczenia opartych na składnikach pochodzenia roślinnego. Prozdrowotne właściwości Ashwagandhy wykorzystywano już od czasów starożytnych, jednak dopiero teraz wzrosła ilość badań nad tą rośliną. Nic dziwnego, ponieważ wykazuje zbawienne działanie na układ nerwowy. W efekcie sięga po nią coraz więcej ludzi, dotkniętych przewlekłym stresem. Niwelowanie negatywnych skutków stresu to jednak nie jedyna cenna cecha tej rośliny. W tradycyjnej medycynie indyjskiej miała za zadanie wzmocnić “bala”, co języku sanskryckim oznacza “siła”. Z kolei botaniczny termin “Withania somnifera”, oznacza “wywołująca sen”. Czym więc jest, jak działa i na co pomaga?
Spis treści:
Czym jest Ashwagandha
Ashwagandha – działanie
Co daje Ashwagandha
Przeciwskazania i skutki uboczne
Suplementy z Ashwagandhą
Dawkowanie
Co to jest Ashwagandha
Ashwagandha (z łac. Withania somnifera) to inaczej Witania ospała lub Żeń-szeń Indyjski – roślina psiankowata, naturalnie występująca w Afryce, Australii, w krajach basenu Morza Śródziemnego oraz w południowej części Azji. Jest to zimozielony krzew dorastający do ok. 150 cm wysokości, z żółtymi kwiatami i czerwonymi jagodami. Jej powierzchnię pokrywają krótkie, srebrno-szare włoski. Należy do rodziny roślin adaptogennych – do celów leczniczych stosuje się głównie korzeń oraz owoce.
Ashwagandha – właściwości
Właściwości Ashwagandhy znane są od dawna, ale w Europie zyskała popularność stosunkowo niedawno. Dzieje się tak, ponieważ coraz więcej osób nie radzi sobie z przewlekłym stresem, presją i nieustannym pędem życia. W efekcie społeczeństwo zaczyna szukać naturalnych sposobów wzmocnienia organizmu i układu nerwowego. O Ashwaghandzie robi się coraz głośniej, ponieważ przede wszystkim jako roślina adaptogenna pomaga organizmowi adaptować się do niesprzyjających warunków – zarówno fizycznych, emocjonalnych jak i biologicznych. W efekcie niweluje negatywne skutki stresu i wprowadza w organizmie stan homeostazy, czyli równowagi.
Ashwagandha – na co pomaga? Zakres jej działania jest szeroki, ponieważ między innymi:
- zwiększa odporność na stres i napięcie emocjonalne
- poprawia pamięć, koncentrację i wspiera funkcje poznawcze
- ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu
- wspiera balans emocjonalny
- stymuluje pracę układu odpornościowego
- opóźnia starzenie komórek
- zmniejsza stany zapalne w organizmie
- wspiera płodność i libido
- niweluje negatywne objawy menopauzy
- poprawia sprawność fizyczną i wytrzymałość
- przyczynia się do spadku stężenia cukru i cholesterolu we krwi
Jak działa Ashwagandha?
Korzystne działanie tej rośliny zawdzięczamy zawartym w niej substancjom bioaktywnym, czyli witanolidom, alkaloidom i saponinom. Działają one adaptogennie, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwutleniająco a w efekcie również przeciwnowotworowo. Przyjrzyjmy się więc, przy jakich dolegliwościach czy schorzeniach warto wdrożyć suplementację Witanią Ospałą.
Zwiększa odporność na stres
Alkaloidom zawdzięczamy zwiększanie odporności na sytuacje stresowe, ponieważ wykazują działanie uspokajające i przeciwlękowe. Podczas sytuacji stresowych, w organizmie podnosi się poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, a Żeń-szeń indyjski obniża jego zbyt wysoki poziom. Co istotne, na kortyzol nie powinniśmy patrzeć jedynie w negatywnym świetle. Hormon ten jest nam niezbędny, ponieważ w sytuacji np. zagrożenia motywuje nas do podjęcia czynności (np. ucieczki) i najprościej mówiąc – dodaje energii. Wyostrza także zmysły i pomaga skupić się, by opracować pomysł na wyjście z problematycznej sytuacji. Dlatego też u osób ze zbyt niskim stężeniem tego hormonu stwierdza się spadek energii, brak koncentracji, apatię czy też problemy z koncentracją.
Ważne więc jest, aby stężenie kortyzolu było optymalne, ponieważ zarówno niedobór jak i nadmiar tego hormonu wykazuje negatywne działanie na funkcjonowanie organizmu. Ashwagandha jako adaptogen wprowadza w organizmie stan równowagi. Oznacza to, że reguluje poziom kortyzolu – obniżając go, gdy jest za wysoki, lub stymulując jego produkcję, gdy jego stężenie jest niewystarczające. W efekcie jednej osobie Ashwagandha pomoże zasypiać i da efekt uspokojenia którego potrzebowała, a u innej pomoże budzić się bez kilkunastu drzemek i doda energii oraz motywacji do działania.
Podnosi odporność organizmu na infekcje
Saponiny steroidowe zawarte w roślinie działają immunomodulująco i przeciwzapalnie, dzięki czemu zwiększają odporność na infekcje. Badania wykazują, że glikozydy witanolidowe stymulują produkcję komórek układu odpornościowego. W efekcie regularna suplementacja Ashwagandhy może podnieść odporność organizmu na infekcję, a także przyspieszyć proces jej zwalczania.
Przy menopauzie
Zaburzenia hormonalne towarzyszące okresowi przekwitania objawiają się wieloma nieprzyjemnymi objawami, takimi jak wahania nastroju, problemy z wagą, spadek libido, brak energii, senność, obniżony nastrój, czy też sucha skóra i nadmierne wypadanie włosów. Ashwagandha reguluje nastrój i gospodarkę hormonalną, w efekcie może zmniejszać wahania nastroju i zwiększać libido. Dzięki witaferynie A zapobiega utracie wapnia z kości. Jest to kolejny negatywny skutek zaburzonej gospodarki estrogenowej w czasie menopauzy. Obniżony poziom estrogenu prowadzi bowiem do zmniejszenia gęstości kości.
Przy reumatyzmie
Dzięki właściwościom przeciwzapalnym, Ashwagandha może wspierać leczenie reumatyzmu, może także łagodzić ból i obrzęk stawów.
Na wzmocnienie kondycji
Witania ospała działa antyoksydacyjnie, co jest kluczowe dla sportowców, którzy poprzez intensywne treningi narażeni są na częsty stres oksydacyjny. Osoby zajmujące się sportem zawodowo są także narażone na długotrwały stres, związany z dążeniem do realizacji celu i wygranej – a przecież stres uniemożliwia prawidłową regenerację, kluczową dla kondycji. Ashwagandha obniżając poziom kortyzolu, wspiera reakcje anaboliczne związane m.in. z rozbudową mięśni. Roślina ta reguluje metabolizm, dlatego może być sprzymierzeńcem w walce z nadprogramowymi kilogramami. Dodatkowo, podnosi testosteron, ale co ważne, tylko u mężczyzn, dlatego wpływa pozytywnie na budowanie masy mięśniowej.
Ashwagandha a cukrzyca i cholesterol
Witania obniża poziom cukru we krwi i jest korzystna w przypadku insulinooporności. Dzieje się tak, ponieważ – jak wykazały badania – poprawia wrażliwość komórek tłuszczowych i mięśniowych na działanie insuliny, a także zwiększa jej wydzielanie. Działanie takie wykazują głównie liście. Badania wykazują również obniżanie trójglicerydów oraz cholesterolu LDL.
Lepszy sen
Z uwagi na działanie przeciwlękowe jak i regulujące gospodarkę hormonalną, Witania ułatwia zasypianie a także poprawia jakość snu. W efekcie regenerujemy się efektywniej i budzimy się wyspani oraz pełni energii. Dzieje się tak na skutek regulacji poziomu kortyzolu (hormonu stresu) oraz melatoniny (hormonu snu).
Wsparcie mózgu
Mózg jest organem niezwykle podatnym na stres oksydacyjny. Jak wiadomo, oksydanty czyli wolne rodniki niszczą błony komórkowe w poszukiwaniu brakującego elektronu. Są więc jednym z czynników wywołujących choroby neurodegeneracyjne, jak np. choroba Alzheimera. Tymczasem substancje aktywne w Ashwagandzie wykazują działanie neuroprotekcyjne. Dodatkowo wspierają funkcje poznawcze dzięki stymulacji acetyloholiny, pomagają skoncentrować się i efektywniej przyswajać wiedzę. Jej rola w zdrowiu mózgu poleca także na poprawie krążenia w organizmie, przez co mózg jest lepiej dotleniony.
Zdrowa tarczyca
Po Ashwagandhę sięgają coraz chętniej osoby dotknięte niedoczynnością tarczycy oraz chorobą Hashimoto. Pomaga ona bowiem w stymulacji tarczycy do produkowania hormonu FT4, a także stymuluje przemianę FT4 do FT3. Dzięki wsparciu leczenia insulinooporności, stosują ją osoby z Hashimoto, u których te dwa schorzenia często idą w parze. Jak wiadomo, niedoczynność tarczycy cechuje także obniżony nastrój, brak energii – Witania dzięki stymulowaniu produkcji GABA (neuroprzekaźnika) wspiera dobry nastrój. Żeń-szeń indyjski działa także przeciwzapalnie, hamując choroby autoimmunologiczne, a do takich należy choroba Hashimoto.
Ciśnienie w normie
Witanolidy zawarte w Witanii ospałej obniżają ciśnienie krwi. Dzieje się tak, ponieważ roślina ta jak już wspomnieliśmy obniża poziomy hormonów stresu, czyli kortyzolu i adrenaliny. Są one odpowiedzialne za wzrost ciśnienia krwi. Należy jednak pamiętać, że w przypadku stosowania leków na nadciśnienie, suplementację należy skonsultować z lekarzem. Wynika to z faktu, iż Witania może wchodzić w interakcje z niektórymi składnikami leków, a w efekcie wzmacniać lub osłabiać ich działanie.
Działa antyoksydacyjnie i przeciwnowotworowo
Co prawda nie istnieją jasne wyniki badań wskazujące na działanie przeciwnowotworowe, jednak wiele z nich podaje, iż substancje aktywne w Witanii (witanolidy) działają cytostatycznie, czyli toksycznie na komórki nowotworowe. Działanie antyoksydacyjne rośliny przekłada się na ochronę komórek przed uszkodzeniami przez wolne rodniki, co jest jedną z przyczyn rozwoju nowotworów. Pewne badania wskazują również, że witaferyna A zawarta w Ashwagandzie może pobudzać apoptozę (zaprogramowaną śmierć) komórek niektórych nowotworów. Można więc śmiało stosować tę roślinę profilaktycznie w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka.
Ashwagandha – przeciwskazania, skutki uboczne
Preparatów z Ashwagandhą nie powinny przyjmować kobiety ciężarne, karmiące oraz dzieci. Nie istnieją jeszcze badania, które jednoznacznie wskazywałyby bezpieczną dawkę tego adaptogenu dla płodu. Jak każda roślina, także i ona może wywoływać reakcje alergiczne, chociaż zdarza się to stosunkowo rzadko. Na pewno nie powinny jej stosować osoby ze stwierdzonym uczuleniem na rośliny psiankowate. czyli m.in. ziemniaki, pomidory, papryka, bałkażany. Z uwagi na działanie obniżające ciśnienie krwi, nie powinno się stosować Witanii ospałej równolegle z lekami na nadciśnienie. Podobnie jest z lekami na depresję, o działaniu uspokajającym czy nasennym, ponieważ Witania działa w podobny sposób i może nadto kumulować efekt leków.
W początkowym okresie stosowania, Ashwagandha może powodować pewne objawy niepożądane. Mówimy tu o reakcji Jarischa-Herxheimera, która daje objawy takie jak:
- zmęczenie, gorsze samopoczucie
- problemy z koncentracją
- bóle głowy
- nudności
- nadmierna potliwość
Może mieć to miejsce, ponieważ Ashwagandha jako adaptogen wykazuje działanie detoksykujące. Oznacza to, że pomaga usuwać z organizmu skumulowane toksyny – a te na początku stosowania rośliny zaczynają krążyć w krwioobiegu. Jeśli więc jesteś nałogowym palaczem, albo miałeś styczność z metalami ciężkimi, możesz być bardziej narażony na wystąpienie tej reakcji. Powinna ona jednak samoistnie minąć po kilku dniach.
Zdarzają się także sytuacje, gdy suplementacja Ashwagandhy skutkuje “dziwnymi”, intensywnymi snami. Jeśli przez to czujesz, że gorzej się wysypiasz i nie czujesz się zregenerowany, nie stosuj suplementu przed snem, a wcześniej – np. maksymalnie wczesnym popołudniem.
Suplementy diety z Ashwagandhą
Suplementy diety z Ashwagandhą ostatnimi czasy dosłownie zalały rynek. Niektóre mogą zawierać wyciągi z korzenia, inne z liści. Spotkać możemy preparaty w kapsułkach jak i w kroplach. Preparaty mogą różnić się stężeniem poszczególnych substancji aktywnych w dziennej porcji, jak i samymi zaleceniami producenta co do dziennej dawki. W efekcie ceny preparatów również znacznie się wahają. Jaki preparat zatem wybrać?
W sklepie Rodzinne Skarby czeka na Ciebie nowość – Ashwagandha marki Dr Ewy Dąbrowskiej. Suplementy Dr Ewa Dąbrowska to dwie linie preparatów – pierwszą stanowią podstawowe witaminy i minerały, natomiast drugą adaptogeny, antyoksydanty i suplementy funkcjonalne. To co wyróżnia Ashwagandhę Dr Ewy Dąbrowskiej, to naturalna równowaga substancji aktywnych zawartych w preparacie. Zachowano w nim proporcje takie same, jak występują naturalnie w roślinie. Jest to istotne, ponieważ każda z substancji (witanolidy, saponiny, alkaloidy) pełnią w organizmie inną funkcję. Co również istotne, ekstrakt pozyskano w procesie wodnym, bez użycia alkoholu czy chemicznych rozpuszczalników. Suplement standaryzowany jest na zawartość >5% winatolidów pozyskiwanych wyłącznie z korzenia. Dzienna dawka to jedna kapsułka, z którą dostarczysz organizmowi 200 mg Ashwagandhy, w tym 10 mg witanolidów.
Drugim, polecanym przez nas preparatem jest Ashwagandha + Nukleotydy. To kompleksowy preparat, zawierający w swoim składzie dodatkowo nukleotydy, witaminy, minerały i inne ekstrakty roślinne. Jest to formuła wspierająca organizm w stanach stresu i wyczerpania. Nukleotydy jako podstawowy budulec każdej komórki wspierają wszelkie procesy regeneracyjne organizmu, przyspieszając powielanie komórek. W efekcie zwiększeniu ulega także produkcja komórek odpornościowych. Ekstrakt z pestek winogron wspiera preparat w działaniu antyoksydacyjnym, a L-theaina zwiększa poziom dopaminy i serotoniny w mózgu. W składzie znajdziesz również kluczowe dla układu nerwowego witaminy z grupy B oraz magnez.
Zobacz wszystkie suplementy na stres.
Ashwagandha – dawkowanie
Ashwagandhę należy stosować zgodnie z dawkowaniem zalecanym przez producenta. Należy pamiętać, że więcej nie oznacza lepiej. Stosowanie dużo wyższych dawek suplementacyjnych niż sugerowane nie sprawi, że szybciej odczujemy efekty suplementacji.